Mô hình kinh doanh của Amazon là một trong những yếu tố giúp họ đạt được vị thế gã khổng lồ công nghệ với khởi đầu chỉ là một cửa hàng sách trực tuyến. Vậy mô hình kinh doanh của Amazon có gì đặc biệt? Các thương hiệu có thể học hỏi được gì từ thành công của họ? Trong bài viết này, hãy cùng BigM “bóc tách” bài học thành công của thương hiệu đình đám này nhé.
Giới thiệu khái quát về công ty Amazon
Amazon là một công ty công nghệ đa quốc gia chuyên về điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo, truyền phát kỹ thuật số và thương mại điện tử. Được thành lập vào ngày 5/7/1994 tại Bellevue, Washington bởi Jeff Bezos ban đầu hoạt động như một nhà phân phối sách trực tuyến. Sau đó, Amazon tiếp tục mở rộng hoạt động kinh doanh sang nhiều lĩnh vực và mô hình kinh doanh của Amazon sản phẩm khác như: đồ điện tử, thời trang, thực phẩm, nội thất, trò chơi video, đồ chơi, trang sức,…
Sau gần 30 năm hình thành và phát triển, đến nay Amazon đã trở thành:
- Nền tảng thương mại điện tử lớn nhất thế giới với việc sở hữu website Amazon.com
- Công ty internet lớn nhất thế giới tính theo doanh thu (theo Fortune, 2018)
- Công ty tư nhân lớn thứ hai tại Hoa Kỳ (theo CNBC, 2019)
- Là thương hiệu giá trị đứng thứ hai thế giới với 249,249 triệu USD (theo Interbrand, 2021)
Phân tích mô hình kinh doanh của Amazon
Từ một nền tảng thương mại điện tử chuyên bán sách đến vị trí gã khổng lồ công nghệ như hiện nay là kết quả của một mô hình kinh doanh của Amazon. Nhờ đó, Amazon còn được biết đến như người khởi xướng trong việc làm thay đổi tư duy của của các ngành công nghiệp, trở thành tấm gương và niềm cảm hứng của các thương hiệu. Có thể nói mô hình kinh doanh của Amazon là mô hình kinh doanh thương mại điện tử. Vậy mô hình kinh doanh này của Amazon có gì độc đáo?
Sản phẩm mà Amazon cung cấp là gì?
Mô hình kinh doanh của Amazon vẫn dựa trên nền tảng sàn thương mại điện tử, mặc dù họ bán rất nhiều thứ từ các công ty con của mình như:
- Amazon Prime Video, Amazon Music và Audible: Chuyên phân phối, cung cấp video âm nhạc bản quyền, tải xuống và phát trực tuyến video, audiobook, âm nhạc
- Amazon Publishing: Xuất bản sách và sách điện tử Kindle
- Amazon Studios: Chuyên về sản xuất, phân phối và phát triển phim, chương trình truyền hình
- Amazon Web Services: Cung cấp các nền tảng về điện toán đám mây
- Sản xuất hàng điện tử tiêu dùng bao gồm: máy tính bảng Fire, Fire TV, thiết bị đọc ebook Kindle, các thiết bị Echo & Alexa.
- Các công ty con của Amazon còn bao gồm Ring, Twitch.tv, Whole Foods Market và IMDb.
- Ngoài ra, Amazon còn cho phép người bán bên thứ ba bán hàng cho người tiêu dùng trên nền tảng của họ.
Đối tượng khách hàng mà Amazon hướng đến là ai?
Khách hàng của Amazon được chia thành 3 nhóm chính:
- Khách hàng tiêu dùng
- Khách hàng người bán
- Khách hàng Developer (Lập trình viên/Nhà phát triển)
Amazon hiện có hơn 76 triệu tài khoản khách hàng, nhưng chỉ có 1,3 triệu khách hàng là người bán đang hoạt động trên thị trường và Amazon đang tìm cách tăng con số này lên. Mô hình kinh doanh của Amazon khác so với một nhà bán lẻ ở chỗ họ xác định những người sử dụng dịch vụ Amazon Web Services “là nhà phát triển”. Những khách hàng này được cung cấp quyền truy cập vào cơ sở hạ tầng công nghệ như lưu trữ mà các nhà phát triển có thể sử dụng để phát triển các dịch vụ web của riêng họ.
Các thành viên cũng được khuyến khích tham gia chương trình khách hàng thân thiết, Amazon Prime, một chương trình thành viên tính phí, trong đó các thành viên được miễn phí hoặc giảm giá vận chuyển nhanh tại Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Đức và Nhật Bản.
Các hoạt động mang lại doanh thu cho Amazon
Hiệu quả từ mô hình kinh doanh của Amazon được thể hiện rõ ràng nhất thông qua doanh thu mà công ty này nhận được. Giữa rất nhiều lĩnh vực được Amazon triển khai, đâu là những hoạt động mang lại doanh thu tốt nhất cho doanh nghiệp?
Sàn thương mại điện tử Amazon
Sàn thương mại điện tử Amazon.com vẫn là mô hình kinh doanh cốt lõi của Amazon. Doanh thu năm 2020 của Amazon chiếm 40,7% doanh số bán lẻ trực tuyến tại Hoa Kỳ, thu về lợi nhuận kỷ lục hàng quý kể từ khi đại dịch xảy ra vào đầu năm.
Bán sách
Doanh số bán sách chiếm chưa đến 10% doanh thu mô hình kinh doanh của Amazon của Amazon ngày nay, nhưng đó vẫn là một con số khổng lồ so với bất kỳ một nhà xuất bản nào khác trên thế giới với khoảng 280 tỷ đô la và đang tiếp tục tăng lên. Doanh thu từ hoạt động này được dự đoán sẽ tiếp tục bứt phá nhờ sự phổ biến của máy đọc sách điện tử Kindle, dịch vụ audiobook mang tên Audible, dịch vụ Print-on-Demand (in theo yêu cầu),…
Cung cấp nhạc và video trên Amazon
Hoạt động kinh doanh âm nhạc và video của Amazon cũng ghi nhận doanh thu cao vượt trội.
Để bán nhạc trên Amazon, hãy thực hiện theo các bước sau:
- Đăng ký tài khoản TuneCore để bắt đầu bán nhạc trên Amazon.
- Chọn loại bản phát hành bạn muốn nhận trên Amazon: đĩa đơn hoặc album.
- Tải nhạc và ảnh bìa lên để đưa các bài hát của bạn lên Amazon.
- Thêm thông tin người đóng góp để họ được ghi nhận khi bài hát của bạn được bán.
- Bạn có thể bắt đầu bán nhạc trên Amazon sau khi được TuneCore chấp thuận và giữ 100% doanh thu của mình.
Cung cấp các trò chơi điện tử – Game
Mô hình kinh doanh của Amazon quyết định lấn sân sang mảng game khi cho ra mắt công ty con Amazon Games Studios. Doanh thu từ hoạt động này cũng tạo được dấu ấn ấn tượng trong tổng doanh thu hoạt động của công ty.
Dịch vụ điện toán đám mây (AWS)
Amazon Web Services (AWS) là hoạt động đóng góp lớn nhất vào lợi nhuận của Amazon, chiếm hơn một nửa lợi nhuận ròng của Amazon trong những năm gần đây và riêng trong nửa đầu năm 2021 lĩnh vực này đã chiếm tới 52,6%.
Sản phẩm Amazon Fire
Amazon sở hữu một loạt các sản phẩm Fire bao gồm điện thoại, tablet, hệ điều hành di động và TV
Amazon Prime
Amazon Prime là dịch vụ đăng ký trả phí của Amazon, cung cấp cho người dùng quyền truy cập vào các dịch vụ nâng cao của họ. Khi đăng ký Amazon Prime người dùng sẽ được cung cấp một số dịch vụ độc quyền như: giao hàng miễn phí một hoặc hai ngày (tùy theo địa chỉ), nghe nhạc, video và nhiều lợi ích khác. Theo báo cáo của Amazon, mô hình kinh doanh của Amazon tính đến tháng 1 năm 2020, Prime đã có hơn 150 triệu tài khoản trên toàn thế giới.
Amazon Ticket
Amazon Tickets ra mắt vào năm 2015, là một nền tảng bán vé cho các buổi hòa nhạc và các sự kiện công đồng khác. Mục tiêu của Amazon khi tạo ra Tickets chỉ đơn giản là biến nơi đây trở thành điểm đến hàng đầu cho hoạt động phân phối vé sự kiện. Amazon thậm chí còn có kế hoạch để dành những chỗ ngồi tốt nhất trong các sự kiện cho các thành viên Prime như một cách để quảng bá chương trình thành viên của họ.
Bằng sáng chế
Amazon hiện nắm giữ hơn 1000 bằng sáng chế của riêng họ. Ngoài ra, còn sở hữu nhiều bằng sáng chế được cấp phép bởi các công ty khác.
Dịch vụ quảng cáo
Hoạt động mô hình kinh doanh của Amazon tiếp tục tăng cao khi mọi người mua sắm tại nhà nhiều hơn.
Theo EMarketer, Amazon chiếm tới 10,3% thị trường quảng cáo kỹ thuật số của Mỹ trong năm 2020, tăng từ 7,8% vào năm 2019, cạnh tranh trực tiếp với Google và Facebook về ngân sách quảng cáo. Sự tăng trưởng mô hình kinh doanh của Amazon đó đã thu hút Walmart, Instacart, Walgreens và các nhà bán lẻ khác đã tham gia cùng Amazon trong việc tranh giành một “miếng bánh” quảng cáo.
Amazon đã thu về khoảng 21,5 tỷ đô la từ quảng cáo vào năm 2020, tăng từ khoảng 9,3 tỷ đô la so với năm ngoái.
5 Cách kiếm tiềm đặc biệt của Amazon
Cửa hàng trực tuyến
Website thương mại điện tử Amazon.com bán đa dạng sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ từ sách, nhạc, trò chơi, video, phần mềm, đồ gia dụng,…
Cửa hàng trực tiếp
Mặc dù kinh doanh trực tuyến vẫn là hoạt động cốt lõi của Amazon, nhưng mô hình kinh doanh của Amazon công ty cũng có những cửa hàng bán lẻ vật lý nơi mà khách hàng có thể mua trực tiếp các sản phẩm của Amazon tại cửa hàng hoặc đặt trên ứng dụng rồi đến lấy hàng.
Dịch vụ của người bán bên thứ ba
Amazon cho phép người bán bên thứ ba bán sản phẩm và dịch vụ của mình cho khách hàng.
Chương trình đăng ký thành viên
Doanh thu từ chương trình đăng ký thành viên hàng năm và hàng tháng từ việc nâng cấp tài khoản Prime là rất lớn. Chi phí đăng ký Prime tiêu chuẩn của Amazon là 119 đô la/năm, tương đương với doanh thu hơn 17,8 tỷ đô la, con số này đã khấu trừ cho thành viên đặc biệt.
AWS
AWS là nền tảng điện toán đám mây của Amazon bao gồm doanh số bán máy tính, cơ sở dữ liệu, lưu trữ,cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin cho các doanh nghiệp và các dịch vụ khác trên toàn cầu.
Đối tác của Amazon
Mô hình kinh doanh của Amazon có thể được xem như là một hình thức “Đầu tư rồi Mua”, xây dựng và mở rộng dựa trên quan hệ đối tác thuần túy, cách tiếp cận theo hướng hệ sinh thái.
Sự “bành trướng” nhanh chóng của mô hình kinh doanh của Amazon phần lớn được thúc đẩy bởi các thương vụ mua lại có mục tiêu. Thay vì đầu tư, Amazon quyết định mua lại toàn bộ và tích hợp vào công ty. Những thương vụ này giúp Amazon củng cố năng lực và mở rộng hoạt động sang các lĩnh vực kinh doanh mới, như: Drugstore.com (hiệu thuốc), HomeGrocer.com (cửa hàng tạp hóa), Kozmo.com (giao hàng tận nhà trong nội thành), Living.com (đồ nội thất), Sothebys.com (đấu giá), Wineshopper.com (rượu) và gần đây nhất là Wholefoods.com (chuỗi siêu thị nông sản)
Hệ sinh thái của người bán
Amazon hiện có 9,7 triệu người bán trên toàn thế giới (Marketplace Pulse, 2021).
Số lượng người bán trên Amazon ngày càng tăng. Trên thực tế, hàng năm, có hơn một triệu người bán mới tham gia Amazon. Chỉ trong quý đầu tiên của năm 2021, đã có tới 283.000 người bán đăng ký bán trên nền tảng. Nếu tiếp tục duy trì với tốc độ này, Amazon dự kiến sẽ có 1,4 triệu người bán mới trong năm nay.
Chương trình Affiliate Marketing
Chương trình liên kết tiếp thị của Amazon còn được biết đến với tên gọi là Amazon Associates là một trong những chương trình affiliate marketing lớn nhất thế giới.
Các publisher (cá nhân hoặc công ty) sẽ nhận được tiền hoa hồng khi có người mua hàng thông qua liên kết mà họ tạo. Chương trình affiliate marketing này của mô hình kinh doanh của AmazonWQ giúp xây dựng lên hệ sinh thái Amazon tổng thể và tạo thêm lưu lượng truy cập đến trang web.
Đánh giá mô hình kinh doanh của Amazon
Ngoài những cái nhìn tổng quan về mô hình kinh doanh của Amazon được trình bày từ đầu bài viết, phần tiếp theo này sẽ cung cấp cho bạn góc nhìn chuyên sâu về cách thức hoạt động trong mô hình kinh doanh của Amazon và những yếu tố thúc đẩy động cơ kinh doanh của họ.
Mô hình doanh thu của Amazon
Nhìn chung, cửa hàng trực tuyến vẫn là phần cốt lõi trong hoạt động kinh doanh của Amazon nhưng chúng hoạt động và vận hành với vai trò như là nền tảng cho các hoạt động kinh doanh khác, giúp tổng thể công ty có lợi hơn về lâu dài.
Chẳng hạn, các phần khác mô hình kinh doanh của Amazon, như Amazon Advertising Services, Amazon Prime và Amazon AWS có lợi nhuận cao hơn nhiều so với cửa hàng trực tuyến.
Mô hình xoay vòng dòng tiền của Amazon
Một trong những yếu tố quan trọng trong mô hình kinh doanh Amazon là chiến lược “kiếm tiền” của họ. Amazon đã và vẫn đang hoạt động trong nhiều năm theo cách sẵn sàng chấp nhận giảm tỷ suất lợi nhuận trên cửa hàng trực tuyến của mình.
Amazon luôn đặt giá thấp cho những mặt hàng phổ biến nhưng linh hoạt theo thị trường, thuận tiện hơn so với các cửa hàng truyền thống với hệ thống giao hàng nhanh chóng và hiệu quả.
Nhiều người có thể nghĩ rằng, cách làm này sẽ khiến Amazon không tạo ra đủ dòng tiền cho hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, hoàn toàn ngược lại. Các khoản thu hộ từ khách hàng sẽ được Amazon nhanh chóng thanh toán cho các nhà cung cấp của mình, từ đó mang lại cho Amazon khả năng thanh khoản ngắn hạn để đầu tư trở lại và tăng tốc độ tăng trưởng.
Hoạt động quảng cáo Amazon
Doanh thu quảng cáo của Amazon liên tục tăng mạnh qua các năm. Từ một tay chơi nhỏ trong thị trường quảng cáo, đến nay mô hình kinh doanh của Amazon đã có thể cạnh tranh trực tiếp Google và Facebook.
Mô hình kinh doanh đa dạng với dòng doanh thu ổn định đã mang lại cho Amazon nhiều không gian hơn để thử nghiệm với quảng cáo. Hiện nay, ngày càng có nhiều thương hiệu và marketer sẵn sàng trả tiền cho các dịch vụ quảng cáo của Amazon.
Mô hình tài chính của Amazon
Amazon đã liên tục có lãi kể từ năm 2015 khi công bố 596 triệu USD lợi nhuận vào thời điểm đó. Trong nhiều năm, các nhà phân tích tài chính đã bối rối trước mô hình kinh doanh của Amazon. Họ nhận thấy sự thiếu hụt lợi nhuận, giá cả so với tỷ lệ thu nhập theo cấp số nhân và nhiều người cho rằng lợi nhuận mà Amazon công bố chỉ là “bong bóng”.
Tuy nhiên, đó là cách Amazon luôn được cấu trúc. Thay vì tập trung vào việc gia tăng tỷ suất lợi nhuận, công ty đã thúc đẩy mô hình kinh doanh của Amazon tạo ra các dòng tiền có thể tái đầu tư vào sự phát triển của doanh nghiệp.
Hiệu quả mô hình kinh doanh của Amazon hiện nay
Trong quý 1 năm 2020, doanh thu thuần của Amazon đã tăng 26,3%. Tuy nhiên, Operating income (tạm dịch: thu nhập hoạt động) của công ty giảm 9,7% chủ yếu mô hình kinh doanh của Amazon do tăng chi phí bán hàng (tăng 30%), chi phí vận chuyển, hậu cần cũng như chi phí marketing do ảnh hưởng của Covid-19.
Kết
Điều làm nên sức hấp dẫn và thành công ngày nay của Amazon là mô hình kinh doanh và giá trị mà họ tạo ra cho tất cả mọi người. Người tiêu dùng tìm thấy sản phẩm nhanh hơn, giá thấp hơn. Người bán có thể tìm cơ hội kinh doanh mới, mở rộng thị trường tiềm năng. Người sáng tạo nội dung có thể kiếm tiền từ chính sản phẩm của họ,…
Mặc dù gần 70% doanh thu của Amazon đến từ việc bán sản phẩm. Trên thực tế, một phần hoạt động mô hình kinh doanh của Amazon kinh doanh là nền tảng để phát triển các mảng khác có lợi hơn. Và đây mới chính là cách mà mô hình kinh doanh của Amazon hoạt động.
Bài học rút ra ở đây là gì? Muốn trở thành một doanh nghiệp trị giá hàng tỷ USD, bạn phải tạo ra một mô hình kinh doanh kết hợp, tạo nhiều nguồn doanh thu và mô hình kinh doanh của Amazon cùng một lúc.
______________________
